عرفه به معنای روز آشتی با خداست. عصر روز عرفه در سرزمین عرفات پروردگار عالم توبه حضرت آدم را پذیرفت و به همین دلیل است که این روز را «آشتی با خداوند» نامیده‌اند. توصیه‌شده‌ترین عمل در این روز دعا به درگاه الهی و درخواست رحمت و لطف الهی است.
روايت شده که حضرت امام زين‌العابدين(ع) شنيد در روز عرفه صدای سائلی را که از مردم سؤال می‌نمود(گدایی می‌کرد). فرمود: وای بر تو. آيا از غير خدا سؤال می‌کنی در اين روز و حال آنکه اميد می‌رود در اين روز برای بچه‌های در شکم آنکه فضل خدا شامل آنها شود و سعيد شوند. علاوه بر دعای پر فیض عرفه، برای شب و روز عرفه اعمال مستحبی فراوانی ذکر شده
اعمال شب عرفه
عبادت در این شب، اجر ۱۷۰ سال عبادت را دارد. خواندن دعایی که با عبارت «اَللّهُمَّ یا شاهِدَ كُلِّ نَجْوى وَ مَوْضِعَ كُلِّ شَكْوى وَ عالِمَ كُلِّ خَفِیَّةٍ وَ مُنْتَهى كُلِّ حاجَةٍ یا مُبْتَدِئاً» آغاز می‌شود(کل دعا در مفاتیح‌الجنان آمده است) كه روایت شده هر كس آن را در شب عرفه یا در شبهاى جمعه بخواند خداوند او را بیامرزد؛ خواندن تسبیحات عشر هزار مرتبه؛ خواندن دعای «اللّهُمَّ مَنْ تَعَبَّاَ وَ تَهَیَّاَ» و زیارت امام حسین(ع) توصیه شده‌ترین اعمال این شب است. البته با توجه به اینکه امسال امکان تشرف به کربلای معلی وجود ندارد خواندن زیارت نامه امام حسین(ع) از بعید را باید جایگزین زیارت امام حسین(ع) کنیم.
اعمال روز عرفه
۱.غسل که مستحب است قبل از زوال انجام شود.
۲. زیارت امام حسین(ع) كه از هزار حج و هزار عمره و هزار جهاد بالاتر است و احادیث، در كثرت فضیلت زیارت آن حضرت در این روز متواتر است و اگر كسى توفیق یابد كه در این روز در تحت قُبّه مقدس آن حضرت باشد ثوابش كمتر از كسى كه در عرفات است نیست.
۳. بعد از نماز عصر پیش از آنكه مشغول به خواندن دعاهاى عرفه شود در زیر آسمان دو ركعت نماز بجا آورد و نزد حق تعالى به گناهان خود اعتراف و اقرار کند تا به ثواب عرفات رستگار شود و گناهانش آمرزیده شود. پس چون وقت زوال شد زیر آسمان رَوَد و نماز ظهر و عصر را با ركوع و سجود نیكو به عمل آورد و چون فارغ شود دو ركعت نماز اقامه كند. در ركعت اول بعد از حمد، توحید و در دوم بعد از حمد، قُل یا اَیُّهَا الْكافِروُنَ خوانده شود. و بعد از آن چهار ركعت نماز گزارد که در هر ركعت بعد از حمد، توحید پنجاه مرتبه بخواند. كه این نماز، همان نماز حضرت امیرالمؤمنین (ع) است.
۴. روزه گرفتن براى كسى كه ضعف پیدا نكند و مانع دعا خواندن او نشود.
۵. غسل پیش از زوال آفتاب.
۶. تسبیحات حضرت رسول (ص).
۷. خواندن سوره توحید صد مرتبه و آیة الكرسى صد مرتبه و صلوات بر محمّد و آل محمّد صد مرتبه.
۸. ذکر صلوات نقل شده از امام صادق(ع).
۹. خواندن دعای عرفه و ام داوود.
